• Í dag starfa um 17 þúsund starfsmenn um heim allan hjá Yara. Yara er leiðandi í áburðarframleiðslu með starfsemi í öllum heimshlutum. Yara er með starfsemi í 60 löndum en Yara áburður er seldur mun víðar. Á árinu 2018 seldi Yara 28,5 milljónir tonna af áburði.
• Yara(áður Norsk Hydro) hóf starfsemi árið 1905 og á því langa sögu að baki við framleiðslu á áburði.
• Árið 1999 hóf SS að flytja inn einkorna Yara áburð í kjölfar þess að aflétt var einokun Áburðarverksmiðju ríkisins á áburðarmarkaði, en áður var SS samstarfsaðili verksmiðjunnar.
• Yara leggur áherslu á að vinna með bændum við að þróa áburð sem uppfyllir ströngustu kröfur um gæði og umhverfisáhrif.
• Í allri starfsemi Yara er lögð áhersla á að framleiðsla félagsins sé í sátt við umhverfið. Umhverfisstefna félagsins tekur mið af, að öll framleiðsla hafi sem minnst áhrif á umhverfið og lífkeðjuna.

Nánari upplýsingar um sögu Yara: https://www.yara.com/this-is-yara/our-history/

Nánari upplýsingar um Yara á heimasíðu: https://www.yara.com/

• SS hefur kosið að halda sig við einkorna áburð þar sem við teljum að gæðin eigi að ráða.
• Við teljum að ávinningur bóndans sé meiri við kaup á Yara áburði að teknu tilliti til gæða uppskerunnar og heildarkostnaðar við gróffóðuröflunina.

Það getur verið mikill munur hvernig áburðarefnin skila sér til plantnanna, annars vegar úr einkorna og hins vegar úr fjölkorna áburði.

Einkorna áburður – Hin fullkomna pakkalausn
Allur áburður frá Yara er einkorna gæðaáburður. Við framleiðslu hans er hráefnunum blandað saman í þeim hlutföllum sem óskað er eftir í viðkomandi áburðartegund og áburðurinn síðan kornaður og húðaður. Þessi framleiðsluaðferð tryggir að hvert korn innihaldi rétt hlutföll næringarefna, dreifieiginleiki áburðarins verði sem bestur og köggla- og rykmyndun verði í lágmarki.

Helstu eiginleikar:
• Hvert áburðarkorn inniheldur uppgefin áburðarefni.
• Öll áburðarkornin eru einsleit sem er forsenda jafnrar dreifingar.
• Með einkorna áburði fær hver planta sama aðgang að öllum áburðarefnum.
• Tryggir betri nýtingu næringarefna og betri uppskeru!

Sjá myndband hér:  https://www.yara.is/upplysingar/yara-myndband/

Fjölkorna áburður: Í fjölkorna áburði er næringarefnum(kornum) blandað saman, en hvert áburðarkorn inniheldur oft aðeins eitt næringarefni.

Helstu eiginleikar:
• Korn af mismunandi stærð, lögun og eðlisþyngd.
• Ólík áburðarkorn innihalda ólík næringarefni
• Gefur ekki eins góða dreifingu.
• Aðskilnaður verður í dreifaranum í akstri og dreifingu.
• Fyrir hvaða tegund áburðarefnis á að stilla dreifarann?

Framleiðsluferlið er flóknara og krefst meiri tækni. Það er mun dýrara að framleiða öll næringarefnin saman, þannig að öll áburðarefnin séu í hverju korni en að blanda saman ólíkum áburðarkornum sem innihalda hvert um sig áburðarefnin.

Þegar hafin var sala á fjölkorna áburði hér á landi var verðið allt að 15% lægra en á einkorna áburði.
Verð á fjölkorna áburði er oft talið þurfa að vera 10 – 15% ódýrara en á einkorna áburði vegna mismunandi eiginleika vörunnar. Verðmunur hér á landi er afar lítill og mun minni en víða erlendis. Í einstaka tilvikum er verð á einkorna Yara áburði jafnvel lægra en á fjölkorna áburði.

Yara gefur upp allan sinn áburð í hreinum efnum meðan aðrir innflutningsaðilar hér á landi gefa upp í sýrlingum. Allar leiðbeiningar taka mið af hreinum áburðarefnum. Áburðaráætlanir eru einnig unnar í hreinum efnum. Það getur einnig verið misvísandi fyrir bændur, þegar ekki kemur skýrt fram, á hvaða formi áburðartegund er á þegar hún er kynnt.

Til að umreikna sýrlinga yfir í hrein efni og öfugt er þessi tafla notuð:

Fosfór (P)

P₂O₅ (sýrlingar) x 0,437 = P (hreint efni)

P (hreint efni) x 2,29 = P₂O₅ (sýrlingar)

Kalí (K)

K₂O (sýrlingar) x 0,83 = K (hreint efni)

K (hreint efni) x 1,205 = K₂O (sýrlingar)

Dæmi:

Hrein efni í sýrlinga:

Yara NPK 20-5-10 selen (hrein efni) á sýrlingsformi (20-11-12)

Fosfór: 5 (P) x 2,29 = 11,45 P₂O₅ (sýrlingar)

Kalí: 10 (K) x 1,205 = 12,05 K₂O (sýrlingar)

Sýrlingar í hrein efni:

Algeng tegund á markaði 20-10-10(sýrlingar) í hreinum efnum (20-4-8)

Fosfór: 10 (P₂O₅)x 0,437 = 4,37 (hreint efni)

Kalí: 10 (K₂O) x 0,83 =8,3 (hreint efni)

Inn á vef RML má finna excel skjal sem sýnir áburðarframboð 2020 https://www.rml.is/is/radgjof/jardraekt/aburdur

Þar er gefið upp efnainnihald áburðartegunda sem innihalda köfnunarefni og hægt að sjá hve mikið af næringarefnum fylgir hverju köfnunarefni.

Heimildir: Magnús Óskarsson og Matthías Eggertsson, Áburðarfræði bls. 48.

Einkorna áburðurinn er með öll uppgefin næringarefni í sama korni og því einsleitur. Fjölkorna áburðurinn er hins vegar með næringarefnin í aðskildum kornum og því mikilvægt að taka fleiri sýni til að fá eins góð sýni og mögulegt er úr þeirri tegund
( MAST, 5. febrúar 2020).

Matvælastofnun tók sýni úr 7 áburðartegundum, sem Sláturfélag Suðurlands sf. flytur inn. Mælingar Matvælastofnunar gáfu í öllum tilvikum betri gildi en leyfð vikmörk. Því eru ekki gerðar athugasemdir vegna áburðar frá Sláturfélagi Suðurlands. Kadmíum (Cd) mældist undir leyfðu hámarki í þessum 7 sýnum (Úr Áburðareftirliti 2019).
https://www.mast.is/static/files/skyrslur/aburdarskyrsla-2019-3.pdf

Í frétt í Bændablaðinu 23. janúar 2020 kemur fram að 8 áburðartegundir hafi verið með efnainnhald undir vikmörkum á árinu 2019 samkvæmt skýrslu Matvælastofnunar.

Köfnunarefnið í Yara Mila NPK (og NP) er alltaf blanda af ammoníum (NH4) og Nitrat (NO3).
Hlutföllin eru frá 60/40 til 50/50, þar sem alltaf er meira af ammoníum, nema í kalksaltpétri þar er nítrat mun meira en ammoníum eða 92% nítrat.

Þess má geta að ekki ráðlagt að nota meira en um 160 kg af kalksaltpétri á ha, þar sem of mikið nítrat í grasi getur verið skaðlegt fyrir grasbíta.

Nánar um köfnunarefni í Yara áburði

Yara framleiðir mikið magn af Urea og okkur væri því í lófa lagið að flytja inn og selja bændum Urea hér á landi. Gætum örugglega boðið besta verðið ef því væri að skipta. Við höfum eftir ítarlega skoðun ákveðið að gera það ekki.

Yara leggur ekki áherslu á að selja bændum á norðlægum slóðum s.s. í Noregi, Svíþjóð og Finnlandi Urea áburð, þar sem Urea hentar ekki samkvæmt rannsóknum. Það krefst hærra hitastigs en er hér á landi til að breytast í aðgengilegt N-form til að nýtast plöntum.

Myndin sýnir að Urea þarf að breytast í Ammoníum og Nítrat áður en plantan getur tekið N upp en það tekur 1- 4 vikur meðan Nítrat er aðgengilegt plöntunni strax(1-8 dagar).

Takið eftir að í myndinni er talað um pólýfosfat í YaraMila, en það er fosfór sem er tiltölulega auðleysanlegur en á sama tíma varinn gegn því að bindast hratt í ný form sem eru óaðgengileg plöntum.

Nánar um fosfór í Yara áburði:

https://www.youtube.com/watch?v=j6b_Lpw7Zoo

Nei, mestur hluti fosfórs sem ekki er vatnsleysanlegur þ.e. sítrónusýruleysanlegur leysist upp árið sem borið er á (Magnús Óskarsson og Matthías Eggertsson, Áburðarfræði bls. 48).

Sýrustig (pH gildi) jarðvegs hefur mikil áhrif á aðgengi fosfórs í jarðvegi. Sýrustig er víða lágt hér á landi og því mikilvægt að kalka. Sjá nánar um kölkun hér.https://www.yara.is/kolkun/

Í uppgræðslu er borið á 150-200 kg á ha og nær oftast er notaður tvígildur áburður. Þegar magnið er svona lítið þá er nauðsynlegt að hvert áburðarkorn innihaldi öll næringarefnin til að tryggja sem best aðgengi plantna að næringarefnum.
.
Þegar áburðinum er dreift þá er vinnslubreiddin oft mjög mikil, allt að 30 metrar, sem þýðir að það er enn mikilvægara að áburðurinn sé einkorna til að tryggja örugga og sem jafnasta dreifingu.

Natríum selenate er áhrifaríkasta selen form sem nýtist í áburði. Þar sem Selenate hefur betri flutningsgetu í jarðvegi til rótar, en selenite.

Yara Mila NPK tegundirnar frá Glomfirði, Noregi og frá finnsku verksmiðjunum í Uusikaupunki og Siilinjärvi sem við kaupum áburðinn frá, miða við styrk upp á >7 kg/cm² en í OPTI-Kas og OPTI-NS er brotþolið upp á >5,5 kg/cm².